Weide- en akkervogelbeheer gaat over het in stand houden of verbeteren van het leefgebied voor weidevogels (o.a. kievit, grutto, tureluur, scholekster) en akkervogels (o.a. patrijs, grauwe gors, veldleeuwerik, gele kwikstaart).

Weidevogels

Een goed leefgebied voor weidevogels bestaat uit weilanden waar de vogels genoeg voedsel kunnen vinden, veilig zijn en waar de kuikens goed kunnen opgroeien.

Vernatting
Er zijn vochtige weilanden nodig voor weidevogels, met name in het voorjaar. In het moderne boerenland wordt de grondwaterstand tijdens het broedseizoen van de weidevogels vaak laag gehouden, zodat het gras vroeg kan groeien en het land goed bewerkbaar is. Door lage grondwaterstanden wordt de bodem echter te droog en te weinig doordringbaar voor de snavels van de weidevogels. Ook neemt de beschikbaarheid van voedsel (wormen, insecten) daardoor af. De vogels kunnen dan nog maar moeilijk aan voedsel komen. Daarvoor is een zachte en vochtige bodem nodig. Die is te realiseren door vernatting: plas-dras, natte greppels en het opzetten van het slootpeil.

Kruidenrijk grasland
Kuikens hebben vooral bloemrijk en insectenrijk grasland nodig.. Het grasland op een gangbaar agrarisch bedrijf is meestal weinig soortenrijk en kent vaak een dichte vegetatie met een eenvormige structuur. Door het gebrek aan verschillende grassoorten, bloemen en kruiden komen hier nog maar weinig insecten in voor. In zulk grasland is voor kuikens van weidevogels dus niet genoeg voedsel te vinden, de kuikens verhongeren hier. Kruidenrijk grasland ontstaat door langjarig extensief beheer, dus: hoog slootpeil, minder bemesten, frequent maaien (na het broedseizoen) en afvoeren en inzaaien van kruidenmengsels.

Laat maaien en nestbescherming
De weilanden waar de weidevogels leven moeten pas later in het seizoen gemaaid worden. Het gras wordt op een gangbare boerderij tegenwoordig al vroeg in het seizoen voor de eerste keer gemaaid en vervolgens meerdere malen tijdens het broedseizoen. Als er geen nestbescherming plaatsvindt, worden aanwezige nesten kapot gemaaid. En als er nesten zijn kunnen de kuikens worden dood gemaaid of vallen ze in het korte gras gemakkelijk ten prooi aan roofdieren.

Akkervogels

Akkervogels hebben drie basisbehoeften: veilige broedgelegenheid en dekking, zomervoedsel dichtbij het nest en wintervoedsel. Vroeger voorzag de landbouw als vanzelf in deze basisbehoeften en waren er veel akkervogels. Maar door de moderne landbouw staat de leefomgeving van akkervogels onder druk. Met een betere inrichting en beter beheer van het platteland kunnen we deze leefomgeving verbeteren, zodat akkervogels veilig kunnen broeden en jaarrond voedsel kunnen vinden.

Een wintervoedselveldje is een perceel waar granen en andere zaaddragende planten niet worden geoogst of ondergeploegd, maar tot ver in de winter blijven staan. Ze vormen in de herfst en winter een rijke voedselbron voor vogels en bieden ook dekking.

Een vogelakker bestaat uit een afwisseling van stroken met een meerjarig groenvoedergewas (luzerne of klaver) en stroken natuurbraak ingezaaid met grassen, granen en kruiden. Het aandeel luzerne of klaver in de vogelakker bedraagt ongeveer 75% van de oppervlakte en kan worden benut als groenvoer in de veehouderij.

Na de oogst van graangewassen blijven op het land graanstoppels achter: de afgesneden stengels van de graanplanten en andere oogstresten, waaronder gemorste graankorrels. Graan wordt relatief vroeg in de zomer (juli/augustus) geoogst. In de stoppels kan zich dan nog een onkruidvegetatie ontwikkelen. Een deel daarvan komt tot bloei en zaadzetting. Dat is erg aantrekkelijk voor vogels.

Meerjarige akkerranden zijn akkerranden die niet gemaaid worden, maar ingezaaid worden met een mengsel van grassen, kruiden en granen. Ze worden niet bemest en niet bespoten. Vogels gebruiken deze akkerranden om voedsel te zoeken en dekking te vinden. Sommige soorten maken er ook hun nest.

Keverbanken zijn stroken land die 40-50 cm hoger worden gemaakt dan de omliggende akker. Zo'n verhoogde strook van drie meter breed wordt ingezaaid met een gras-en-kruidenmengel en er liggen meerdere stroken naast elkaar. Dat voorziet insecten, zoals loopkevers, van een prima leefgebied. En het biedt akkervogels van voedsel én een veilige broedplek in het akkerland: een plek die niet met machines wordt bewerkt en jaarrond dekking biedt.