De Natuur- en Milieufederaties van Noord-Holland, Utrecht en Zuid-Holland laten graag de eerste resultaten zien van het project ‘Aan de slag met Agroforestry proefpercelen’. Dit project, waarvan nu een filmpje is gemaakt, ondersteunt deelnemende boeren en een leergroep van geïnteresseerden bij het leren over agroforestry in de praktijk. Hiervoor worden 15 proefpercelen met verschillende agroforestry systemen gerealiseerd.
Agroforestry, het combineren van landbouwgewassen of veeteelt met bomen en struiken, biedt tal van ecologische en economische voordelen. Het wordt steeds vaker toegepast als een duurzame en rendabele vorm van landbouw die een positieve bijdrage kan leveren aan de biodiversiteit, het klimaat en de aantrekkelijkheid van het landschap. De afgelopen jaren is de interesse voor landbouw met bomen dan ook sterk gestegen. Nederlandse boeren hebben al meer dan 1.000 hectare aangeplant, vooral onder de rivieren. Ook in de Randstad groeit de belangstelling, mede door het proefpercelen project.
Er is een waaier aan toepassingsmogelijkheden van agroforestry die past in verschillende bedrijfsvoeringen, in diverse landschappen en die met verschillende ambitieniveaus kan worden toegepast. Binnen dit project hebben we samen met het Louis Bolk Instituut en FruitzforLife al vier proefpercelen aangelegd, onder andere een perceel met strokenteelt op een biologisch akkerbouwbedrijf en een gedeelte van een agrarisch voedselbos, beide in Noord-Holland en een pluktuin van 0,8 hectare met rijen klein fruit, fruitbomen en notenbomen en een aanvulling op een zelfoogsttuin in Utrecht.
In het komende plantseizoen, najaar/ winter van 2024-2025, leggen we de proefpercelen bij de andere deelnemers aan, ook in Zuid-Holland.
Dit project wordt mogelijk gemaakt dankzij de SABE-Regeling en onze partners, die bijdragen aan de inrichting, aanleg en aanplant van de proefpercelen. Door deze samenwerking kunnen we praktische en laagdrempelige ondersteuning bieden aan boeren in Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht die willen experimenteren met agroforestry.
Met een nieuwe filmclip laten we je graag kennismaken met het project en delen we de eerste ervaringen van deelnemende boeren. Voor meer informatie over het project ‘Aan de slag met Agroforestry’, de aangelegde percelen of om deel te nemen aan onze leergroep: kijk op www.landbouwmetnatuur.nl
Op donderdag 21 maart is de eerste Boer&Buur met Natuur Coalitiedag georganiseerd bij Boerderij Eyckenstein. Deze boerderij is een van de 24 deelnemers van het project Boer&Buur met Natuur. Naast de 24 coalities waren ook de projecttrekkers van de Natuur en Milieufederaties uit de 12 provincies én de partners (Caring Farmers, Herenboeren, Land van Ons, Burgerboerderijen en Lenteland) vertegenwoordigd. Op het programma: twee sprekers en veel ruimte om met elkaar in gesprek te gaan en van elkaar te leren.
Belangrijke inzichten
Binnen het project Boer&Buur met Natuur ondersteunen wij samenwerkingen van boeren en burgers die werken aan oplossingen voor een toekomstbestendige landbouw. De 24 coalities konden op deze dag ook de boeren en buren uit de andere provincies leren kennen. Dat leverde inspirerende verhalen en veel nieuwe inzichten op. Zo namen Johannes Regelink van Burgerboerderij De Patrijs en Paul Opdam, een van de initiatiefnemers van de coalitie IJsselmarke, ons mee in hun ervaringen en inzichten. Maar ook uitdagingen en knelpunten werden gedeeld. Door met zijn allen in gesprek te gaan over deze onderwerpen, ontstond een interessant netwerk aan boeren en omwonenden die belangrijke inzichten met elkaar deelden. Onder het genot van heerlijke lokale hapjes werden mooie verbindingen gelegd die het netwerk van boeren en buren in Nederland versterken. Zo ontstaat er steeds meer draagvlak voor een natuurinclusieve landbouw.
Boer&Buur met Natuur
We kijken met een fijne blik terug op deze waardevolle dag. Ben je benieuwd naar de 24 coalities? Of wil je meer lezen over deze bijeenkomst en het project? Dit vind je allemaal op de website van Boer&Buur met Natuur.
De Natuur en Milieufederaties en hun partners starten vandaag het initiatief ‘Boer&Buur met Natuur’. In elke provincie zullen twee samenwerkingen tussen boeren en hun omgeving van de grond komen. De organisaties vergroten hiermee de beweging van boeren die een omslag maken naar natuurinclusieve landbouw. “We brengen boeren en betrokken burgers dichter bij elkaar om duurzame voedselinitiatieven van onderop te realiseren. Wezenlijk natuurherstel en een goed perspectief voor boeren gaan daarin hand in hand”, vertelt Annie van de Pas, netwerkdirecteur van Natuur en Milieufederaties.
Boeren en burgers versnellen samen de transitie naar natuurinclusieve landbouw
In elke provincie besluiten de deelnemers zelf hoe de samenwerking eruit zal zien om onderling de ervaringen en goede voorbeelden te delen. In totaal worden er 24 coalities gerealiseerd met bijvoorbeeld boeren en buren die samen investeren of samen in actie komen voor hun leefomgeving. Dat zorgt onder meer voor nieuwe vormen van gemeenschapslandbouw en korte keten-projecten. ‘Boer&Buur met Natuur’ stimuleert, met de extra steun van de Nationale Postcodeloterij van 2 miljoen euro, deze groene boeren en actieve buren bij het versnellen van hun plannen en het wegnemen van belemmeringen.
“Alleen samen maken we de transitie naar een voedselsysteem met een positieve impact op milieu, leefomgeving, biodiversiteit en gezondheid. Ik geloof daarom in coalities van denkers, doeners en makers die vandaag werken aan ons voedselsysteem van morgen”, vertelt Geert van der Veer, grondlegger van onder andere Herenboeren, Caring Farmers en Aardpeer.
Toekomstbestendige landbouw
Van de Pas: “Veel boeren en burgers zijn al aan de slag of staan te trappelen om te starten. Met dit nieuwe initiatie dragen we actief bij aan oplossingen voor een toekomstbestendige landbouw. Met ‘Boer&Buur met Natuur’ denken we niet in problemen maar laten we zien wat er wél kan”.
Boer&Buur met Natuur in Zuid-Holland
Van maart tot en met juni gaan we in gesprek met de partners in de provincie om te inventariseren welke Boer&Buur-coalities kunnen ontstaan of ondersteuning nodig hebben om te versnellen.
In een gezamenlijke brief van de Natuur en Milieufederaties, Natuurmonumenten, Natuur & Milieu en Vogelbescherming Nederland hebben we minister Adema (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) opgeroepen om tien aandachtspunten en prioriteiten een plek te geven, zodat in het landbouwakkoord perspectief komt voor de boer én de natuur.
Lees verder op de website van de Natuur en Milieufederatie Zuid-Holland.
De milieufederatie ontstond begin jaren zeventig. Toevallig of niet in de tijd dat boerenbedrijven grote veranderingen doormaakten. Die werden vooral veroorzaakt door een moderniseringsgolf op het platteland. Daarbij was de zogenaamde ruilverkaveling leidend, een grondruil om te zorgen dat boerenbedrijven efficiënter konden werken. Het resultaat was inderdaad een efficiëntere boer, maar het zorgde ook voor grote beroering. In Nederland uitte het boerenprotest zich vooral in het Twentse Tubbergen. Daar stonden de boeren op tegen de ruilverkavelingswet in maart 1971. Later die maand betoogden honderdduizenden boeren uit zes landen in Brussel tegen de hervormingsplannen van de Europese landbouw. Landbouwcommissaris Sicco Mansholt wilde daarmee een eind maken aan de enorme productieoverschotten. Tegelijk wilde hij meer mechanisatie, modernere boerenbedrijven en grotere stallen. En er waren volgens hem veel te veel boeren: van de tien miljoen boeren in de toenmalige EEG moest de helft verdwijnen. Ondanks de protesten werden zijn plannen werkelijkheid. Veel bedrijven stopten of fuseerden.
Weidevogels staan voor kwaliteit van grasland en meer natuur. In Zuid-Holland is open grasland een kenmerkend leefgebied, waardoor de provincie een bijzondere verantwoordelijkheid draagt voor weidevogels. De weidevogel kent echter al tientallen jaren een ernstige achteruitgang. Door middel van beleid en beheer wordt in samenwerkingsverband gewerkt aan de instandhouding en verbetering van weidevogelpopulaties in Zuid-Holland. Om ontwikkelingen van populaties bij te houden, dragen diverse partijen in Zuid-Holland bij aan monitoring van weidevogels. De monitoringsresultaten lijken echter een beperkt zicht te geven op de werkelijke situatie. Een mogelijke oorzaak is het ontbreken van essentiële informatie binnen monitoring.
Het onderzoek ‘Weidevogels in zicht’ vormt de eerste stap naar het ‘nieuwe’ monitoren, waarbij is onderzocht hoe het monitoren van weidevogels in Zuid-Holland verbeterd kan worden. Het doel is om volledigere informatie te verkrijgen uit monitoring, zodat resultaten een actueler beeld geven van de populatiestanden van weidevogels in Zuid-Holland dat dichter bij de werkelijkheid ligt.
Om tot een conclusie te komen, is via literatuuronderzoek het huidige monitoren van weidevogels in Zuid-Holland in kaart gebracht. Vervolgens is stagiaire Fleur met betrokken partijen in gesprek gegaan om te onderzoeken wat idealiter bekend is over de weidevogels, wat ontbreekt binnen het huidige monitoren om aan het ideaalbeeld te voldoen en waar prioriteiten liggen. Op basis van gesprekken en eigen inzichten zijn adviezen opgesteld met betrekking tot de eerste stappen in de praktijk.
Uit onderzoek blijkt dat verbetering in monitoring van weidevogels in Zuid-Holland vanuit twee kanten benaderd kan worden. Enerzijds gaat het om de te verkrijgen informatie over weidevogels en hun leefgebied. Anderzijds blijkt de kwaliteit binnen de uitvoering wellicht nog belangrijker, waarbij uniformiteit een veel benoemd onderwerp is. Beide aspecten zijn meegenomen in het uiteindelijke advies. Bij de implementatie is het van belang dat de draad met het verleden niet verloren gaat, daar waar trendlijnen zijn vastgesteld op basis van vaste manieren van monitoren door de jaren heen.
Lees hier het onderzoek
De aanleg van een braakstrook op grasland kan een waardevolle toevoeging zijn om een beter leefgebied voor kievitkuikens te creëren. Dit blijkt uit de resultaten van het onderzoek dat bureau Altenburg en Wymenga vanaf april tot en met juni 2021 in opdracht van vereniging Noardlike Fryske Wâlden en de provincie Fryslân op zes verschillende locaties heeft uitgevoerd.
Dinsdag 2 november presenteerde onderzoeker Jelle Loonstra de eerste resultaten van het onderzoek. Dit gebeurde tijdens een avond voor de weidevogelbeheerders en gebiedsregisseurs van vereniging Noardlike Fryske Wâlden. Uit het onderzoek blijkt dat een braakstrook een vertragende invloed heeft op de vegetatieontwikkeling. Daarnaast is zowel het aantal als het totaalgewicht van de grote geleedpotigen, voedsel voor kievitkuikens, in braakstroken hoger dan op aangrenzend grasland.
Boeren in een officieel natuurgebied, kan dat zonder de natuur in problemen te brengen? De stichting Zuid-Hollands Landschap denkt van wel en werkt in de Krimpenerwaard steeds inniger samen met boeren om het antwoord op die vraag te vinden. Wat blijkt? Het kan, maar het heeft tijd nodig.
De stichting verpacht - onder strenge voorwaarden - stukken natuurgebied aan boeren voor agrarisch medegebruik. “Dat betekent dat er natuur gerealiseerd wordt én er op een natuurvriendelijke manier geboerd wordt”, legt Sietse Kleinjan, Boswachter Uitvoering bij het Zuid-Hollands Landschap uit. “Kritische percelen met bijzonder hoge natuurwaarden beheren wij zelf, maar het grootste deel van de percelen verpachten we aan boeren. Het is een financiële win-win situatie; de boeren pachten relatief goedkoop land waar zij gras van kunnen oogsten en wij krijgen er geld voor.” Daarnaast wordt het natuurnetwerk er robuuster door: “De natuur wordt gedragen door de omgeving.”
Lees het artikel verder op www.dekortsteweg.nl
Hoewel de provincie Zuid-Holland zich al vijf jaar inzet voor lokaal en duurzaam voedsel in haar eigen restaurants en catering, is het niet erg opgeschoten. Uit een recent onderzoek door Greendish blijkt dat slechts tien procent van de in het provinciehuis genuttigde voedingswaren inmiddels lokaal is geproduceerd. De provincie zelf hanteert een andere rekenmethode en houdt het aandeel van lokaal voedsel op 23,7 procent. De kortste weg is niet voor iedereen dezelfde.
Al sinds 2016 zet de provincie zich in voor een korte keten en gebruikt campagnes als ‘Zet je tanden in Zuid-Holland’ en de ‘80/20 challenge’ (tien dagen lang 80 procent van je eten uit Zuid-Holland halen) voor de publieke bewustwording van lokaal eten. Ook buiten het provinciehuis hingen deze grote posters in een campagne. Toch is het voor de provincie erg moeilijk om concreet de daad bij het woord te voegen: in haar eigen bedrijfsrestaurants wordt voornamelijk niet-lokaal eten aangeboden.
Uit de cijfers van Greendish blijkt de provincie in haar eigen restaurants en catering maar 21 procent in Nederland geproduceerd voedsel te serveren, waarvan 11 procent regionaal en 10 procent lokaal. Het gemiddelde aandeel van regionaal voedsel in Nederlandse overheidslocaties ligt hier met acht procent net onder. Andere locaties hebben wel een groter aandeel Nederlandse producten, namelijk 34 procent.
Verder lezen kan op www.dekortsteweg.nl
Met negen boerderijen in functie, tientallen initiatieven om nieuwe op te richten en honderden geïnteresseerden in het hele land, kun je wel stellen dat het initiatief Herenboeren een groot succes is. Zeker omdat de eerste Herenboerderij pas vijf jaar geleden, in 2016 werd opgericht. Wat kunnen we voor de komende vijf jaar verwachten?
In Zuid Holland zijn de ambities in elk geval groot. Terwijl er begin vorig jaar nog nul Herenboerderijen zaten, zijn het er binnenkort al drie. Zo startte in maart 2020 De Vlinderstrik in Rotterdam met zaaien, fruitbomen en veeteelt. Door de opstartfase is de productie nog niet heel hoog, maar daar komt dit jaar verandering in. Eind deze maand gaat Herenboeren Aan den Drecht in het Groene Hart van start en de derde is ook ver in het proces.
Lees het artikel in zijn geheel op: www.dekortstweg.nl
In plaats van zich aan te sluiten bij grote boerencoöperaties als FrieslandCampina of Arla, zoeken boeren samenwerking in kleiner verband. Onder het motto ‘samen sterker’ lukt dat steeds beter. De omzet stijgt de laatste jaren hard, omdat steeds meer consumenten de voordelen van kleinschalige productie zien. Maar waarom kan dat niet bij de grote jongens?
Lees het volledige artikel op de Website van DeKortsteWeg.
Het voorjaar is dé tijd om weidevogels te zien. Grutto’s, tureluurs en kieviten buitelen op veel plekken weer door de lucht boven de Hollandse polders. Wil je hen als boer of grondeigenaar echt blij maken, dan zorg je dat er voldoende ‘plas-dras’ te vinden is. Maar hoe gebruiken de vogels die plas-dras-gebieden eigenlijk? En waar moeten de plekken aan voldoen?
Lees het complete artikel op Nature Today
